حج

امام علیه السلام راجع به تشریع حج و علت بعضی از احکام متصل به وجوب حج متذکر شد، فرمود:

«اگر کسی بپرسد که چرا امر به حج خانه کعبه فرموده است. گفته خواهد شد از برای ورود به ساحت عبودیت و رفتن به سوی خداوند عزوجل و درخواست اجر و پاداش بیشتر و بیرون شدن از گناهان و توبه و بازگشت از آنچه تاکنون از تقصیر و نافرمانی از او سر زده است، و شروع در آینده کرده و عمل را از نو آغاز کند در حالی که نامه اعمالش از سیاهی گناهان همچو طفلی مادر زاد سفید و پاک گشته است علاوه بر آنچه از اتفاق و صرف اموال و به زحمت انداختن ابدان و مشقات سفر و دوری از زن و فرزند و خویشان و منع کردن خود از لذتها و پیمودن راه بسیار در گرما و سرما على الدوام، تا خود را به مقصود رساند با کمال خضوع و کوچکی و تواضع و تذلل و اینکه در این سفر برای همه مردم اهل شرق و غرب منفعتهایی است. چه از اهل خشکی باشد چه از اهل دریا و جزایر آن هر کس که باشد به حج رفته است یا نه همگی از آن فایده میبرند خواه تاجر خواه واردکننده، خواه فروشنده خواه خریدار کاسب و زمینگیر کرایه دهنده مرکب سواری و بینوا همه و همه بهره مند میشوند و اهل بلاد مختلف در اجتماعاتی که برایشان پیش می آید حوایج یکدیگر را می فهمند و در رفع آن یکدیگر را یاری میکنند. علاوه بر اینها در آن آموزش احکام دین است و اخبار پیشوایان دین را از ناحیه ای به ناحیه دیگر میبرند و ترویج دین میکنند چنانکه خداوند تعالی فرموده است: فَلَولا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِنهُم طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنذِورا قَومَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِم لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ .»(۱. توبه ٫ ۱۲۲)

حج یک کنگره عمومی است که اهدافی بی نهایت بزرگ و منافعی مهم دارد که به خیر عموم در عالم اسلامی بر میگردد و امام رضا علیه السلام به بعضی از آنها اشاره کرده است و ما اگر بخواهیم نتایج حج و فواید آن را بشماریم زمینه برایمان تنگ میشود و اهم آن آگاهی و شناخت ملل اسلامی از یکدیگر و اطلاع از نیازهای یکدیگر و اضافه بر آن از لحاظ اقتصادی و رفع احتياجات یکدیگر است زیرا برای هر یک از کشورهای اسلامی صناعات و پدیده ها و کالاهایی است که در جای دیگر یافت نمیشود و به واسطه حج ممکن است پیمانهای بازرگانی و مبادلات تجاری بسته شود. و علی ای حال حج رمزی جهت تبادل حیات فکری عملی و اقتصادی برای . مسلمین است که هیچ کنگره ای در سراسر عالم به پای آن نمی رسد.

حج برای یک بار

امام رضا علیه السلام فرمود: 

«اگر بپرسد که چرا در تمام عمر یک مرتبه مأمور به حج شده اند و نه بیشتر گفته میشود برای اینکه خداوند متعال واجبات را به ملاحظه حال پست ترین فرد از حیث قدرت و توانایی قرار داده است چنانکه خود فرموده است: "فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الهَدي(۱. بقره ٫ ۱۹۶)گوسفند قربانی حج آنچه میسر است. یعنی گوسفندی تا هم غنی و هم ضعیف المال بتوانند انجام دهند، و همچنین باقی واجبات جملگی غیر این نیست که به ملاحظه کمترین فرد از نظر قدرت تعیین شده است و یکی از جمله واجبات حج است که یک مرتبه در تمام عمر فریضه شده و بعد خداوند ثروتمندان و متمکنین را به قدر استطاعت آنها ترغیب کرده است.»

حج اسلام به مسلمان یک بار واجب است و بیشتر واجب نیست به دلیلی که امام علیه السلام به آن اشاره کرد و آن اینکه اسلام تکلیف و احکامش را برای ضعیف ترین افراد از لحاظ قوت و قدرت جسمی و مالی تعیین کرده و اینکه بیشتر از یک بار واجب نیست.

لذا برای همه یک بار واجب است بلی حج برای نذر و شبه نذر و با اجاره و غیر ذلک از آن طریقی که فقها گفته اند واجب می شود.