مسواك و دندان

بدان که بهتر وسیله ایکه برای مسواک دندان بکار میرود چوب اراك است چوب اراک که آنر الیف نیز میگویند دندانها را جلا میدهد و دهان را خوشبو میسازد ، گوشت و لثه دندان را میرویاند و محکم میکند البته مسواک در صورتی بدندان خدمت میکند که با اعتدال باشد زیاده روی در آن عاج دندان را می برد و موجب لغزش و ضعف ریشه های آن میشود دندان خود را با این گرد حفظ کنید

شاخ گوزن را بسوزانید سپس گزمارك ) میوه درخت گز ) وسعد کوفی ، و گل سرخ ، و سنبل الطيب ، وحب الائل ، میوه درخت كوچك گز ) از هر کدام مقدار مساوی بکوبید و يك چهارم آنها نمك تركي ، مخلوط کنید خوب بسائید این گردی است که دندانها را از آفات کرم خوردگی و غیره حفظ میکند

دندان را با این دارو همیشه سفید نگاه دارید ، مقداري نمك ترکی (اندرانی) و بهمان اندازه کف دریا هر دو را نرم سائیده بدندانها بمالید سفید میشود

(این خاصیت در چوب اراک است

این خاصیت در چوب اراك بواسطه ماده اسید فرمیک است که مزه چوبهای سبز را تلخ میگرداند و این جهه در چوب خشك درخت اراك وجود دارد بهداشت دندان مهمترین شرط سلامتی و تندرستی است و اگر بگوئیم نود در صد امراض بر اثر بیماری دندان است گزاف نگفته ايم نمك ترکی نیز ساده ترین و بهترین وسیله ضد عفونی دهان و دندان است کسانیکه دندانشان زرد شود میتوانند متوسل بخمیرها و گردهای طبی شوند ولی برای اینکه از خطرات تصنعی و ایادی تاجر تامین داشته باشند بهتر آنست از کردهای ساده طبیعی مصرف کنند)

153

حالات طبیعی انسان در ادوار عمر

بطور اختصار یاد آور میشویم .

1 - تا پانزده سالگی دوران جوانی و خوبی و طراوت و در این مدت خون در مزاج بر سایر اخلاط غالب است.

2 - تا سی و پنج سالگی صفراء غالب میشود بر مزاج .

3 -شصت سالگی - دوره غلبه مره سوداء بر مزاج و روزگار حکمت و پند و اندرز و معرفت و عبرت و انتظام امور زندگی و صحت نظر در عواقب امور و دوراندیشی میگذرد رأیش صادق و متين دلش محکم و ثابت است تصرفات حیات او را دگرگون نمیسازد .

4 - دوره غلبه بلغم شروع میشود ، پیری ؛ ناتوانی ؛ لاغری؛ کم شدن نیرو ، فساد زندگی را با خود دارد؛ فراه وشی و کم حافظگی چرت زدن هنگام خواب بیدار بودن گذشته ها را بیاد نداشتن کم شدن آب بدن گرفته شدن جلوه و طراوت ریختن موی ریش و سرو کم رشدی ناخنها از علائم این دوره است .

سپس آنحضرت مأمون را سفارش بحجامت و کم نمودن خون کثیف از بدن نموده زمان حجامت و محل حجامت و فوائد حجامت را بیان فرموده چون احتیاج بشرح بیشتری داشت از نگاشتن این فصل خود داری نمودیم طالبین بکتابهای مربوط مراجعه فرمایند . 

علت برخی از بیماریها 

خوردن کلیه گوسفند و تو دلیهای آن مثانه مجاری ادرار) را تغییر میدهد . داخل شدن بحمام با شکم پر مورث قولنج میگردد .

154

غسل کردن با آب سرد بعد از خوردن ماهی باعث فلج میشود. خوردن ترنج در شب چشم چپ را کلاج و احول میکند . جماع بازن حایض طفل را بخطر جذام می اندازد .

بول نکردن بعد از عمل مجامعت مولد سنگ مثانه است .

جماع بعد از جماع بدون اینکه غسلی در میان فاصله شود طفل را بجنون نزدیک می کند

زیاد تخم مرغ خوردن موجب بزرگی سپرز و باد کردن سر معده میشود . 

پر خوردن تخم مرغ کبابی باعث ضيق نفس و تنگی سینه میگردد .

خوردن گوشت خام مولد کرم معده در شکم است .  

خوردن انجیر تولید شپش میکند در صورتیکه گندیده و سیاه شده باشد . 

خوردن آب سرد بعد از طعام گرم؛ دندان را فاسد و خراب می کند زیاد خوردن گوشت گاو و حیوانات وحشی موجب کندی ذهن و بلادت عقل و تحیر فهم و زیادی فراموشی میشود (علاج بیماریهای مجاری ادرار اختلال مجاری ادرار مختلف است ، سوزش مجری هنگام دفع بول تسلسل بول - تقطيع بول - ادرار زیاده از حد معمول ، خوردن تو دلیهای گوسفند سبب اختلالات و بروز این مرض میشود بواسطه داشتن ویتامین ب موجب عفونت چرکی و ورم پرستات و بیماری دیانت میگردد ، کسانیکه بانواع بیماریهای فوق و اختلالات مثانه دچار شده اند باید مقدار زیادی ویتامین آ و ، د - مصرف کنند و از مواد سفیده ای نیز به مقدار زیادتری استفاده کنند ویتامین (د) در گوشت ماهی و روغن کبد آن ، و شیر و کره و سبزیجات و کاهو ، خصوص برگهای روی آن بمقدار زیاد یافت میشود

ویتامین) (آ) در میوه ها خصوص پوست آنها و چربیهای حیوانی و

155

ماهی بمقدار زیاد و کافی یافت میگردد

طب جديد و حمام گرفتن با شکم پر

داخل شدن حمام با شکم پر از نظر طب جدید و قدیم منع گردیده و سبب اختلالاتی در معده و روده و عمل هضم میگردد سردی دست و پاودرد شدید در داخل و خارج شكم مخصوصا قسمت بالای آن و پریدگی رنك و گاهی توام با سردرد و سرگیجه و عرق زیاد و بی حالی از علائم این مرض است و علاج آن حقنه و شیاف و اجتناب از خوردن و آشامیدن است بعد از این خوردن شربت عسل که قدری گرم باشد و استراحت به پشت تاثیر خوبی دارد.

ترنج - در شب و چپ شدن چشم

خوردن ترنج ( بالنگ و گاهی بخیار هم گفته میشود ) در شب بواسطه فقدان مواد قندی نمیتواند سوخت بدن را تامین کند باعث هیجان اعصاب و صعف قوای دماغی و شدت ضربان قلب میشود و اعصاب را بدون تهیه قبلی و آماده گی بکار انداخته خصوصاً ویتامین ث که در ترنج موجود است سبب جهشهای ناگهانی و پریدن از خواب و چپ شدن چشم میشود چنانکه امام عليه السلام بدان اشاره فرمود

نزدیکی با زن در حال حیض

دکتر هانا امتون و ابراهام امریکائی میگوید آمیزش با زن در حال قاعده گی و حیض سبب طولانی شدن دوره حیض و ایجاد درد و سوزش و ناراحتی های بعدی میشود و ممکن است بدستگاه تناسلی زن صدمه بزند و موجب نفوذ حيض بآلت تناسلی مرد شده مقدمات بیماریهائی را فراهم کند فساد دستگاه تناسلی مردوزن روی فرزند تاثیر دارد زیرا نطفه سالم را نمیتواند برحم تحویل دهد و رحم نمیتواند نطفه را سالم در خود بپروراند

 فائده ادرار بعد از مقاربت

ادرار و بول نمودن بعد از عمل مجامعت مجاری را اسیدی کرده و بقایای اسپر ما توزئیدها را بیرون می فرستد و لز ومش در طب جدید ثابت شده است .

156
شستشوی بدن بعد از عمل زناشوئی

بعد از عمل مجامعت و لواینکه انزال منی نشود باید بدن را شستشو داد زيرا عمل مذكور يك نوع تشنجی در اعصاب و دماغ پدید میآورد و شستشوی بدن خصوص اگر با آب گرم صورت بگیرد مسامات بدن را باز می کند و باین وسیله بعمل تنفس كمك كرده و اضطراب قلب و جهاز تنفس را بر طرف میکند اعصاب را آرامش میبخشد و دستگاه سازنده منی را تقویت کرده دو باره برای کار آماده مینماید ولی اگر بدون فاصله ی هستشو بعمل مذکور مبادرت گردد خستگی و فرسودگی اعصاب و دماغ موجب يك نوع اختلال مغز و او موقت در شخص میگر در و در مهان بیماریهای عصبی توارثی چیزی که از همه وجودش ثابت تر است انتقال جنون و اختلالات عصبی است و لازم نیست پدر دیوانه رسمی و دائمی باشد بلکه جنون موقت او هنگام آمیزش روی طفل اثر دارد و بهراندازه ای که مستی بیشتر و جنون شدیدتر باشد طفل دیوانه تر و اختلالات عصبی او زیادتر است اینجا است که اسلام غسل رابعد از نزدیکی با زن تشریع مینماید و در فلسفه تشريع غسل طبق تجربه علم روز در روایات نمونه هائی را آشکار میسازد 

تخم مرغ و مضرات آن 

خوردن تخم مرغ را خصوصاً برای افراد مسن عده ای از دانشمندان غذا شناس نهی میکنند بواسطه کلسترل سمی که در اوست و عامل ساختمان سنگهای صفراوی و کبدی و مثانه است علاوه بر آنکه نباید بخوردن تخم مرغ ادامه داد در يك وعده هم نباید زیاد خورد خصوص اگر با پوست کنار آتش پخته شود و تخم مرع خام خوردنش خوب نیست پخته و سفت آن نیز مطلوب نیست بهترین پختها نیم پز و عسلی است که در آبی که نزديك بجوش است پخته میشود .

ضرر گوشت خام و نیم پز

غذا شناسان اتفاق دارند خوردن گوشت خام برای انسان خطرناک است بلکه نیم پخته هم اگر باشد امراضی از قبیل آپاندیس - تورم روده - عفونتهای معدی و روده ای و بیماریهای کبدی و مرض قند و سل و باحتمال قوی

157

سرطان ایجاد میشود زیرا آلبومین آن در روده کلفت، متعفن شده و تولید سمهای جدیدی میکند کرمهای معده علت عمده اش عفونت است و عفونتهای معده هم بوسیله گوشتهای خام و نیمه پر است .

میوه را باید تازه بخوریم

تمام خواص و فوائدی که برای میوه ها گفته و نوشته اند در مورد میوه های تازه و سالم است میوه های پیر فاقد خاصیت و ویتامین اند بخصوص اگر گندیده باشند که لانه انواع میکر به او مرضها است لذا امام علیه السلام از انجیر فاسد نهی میکند چون حامل میکربی است که نتيجة مرض طيفوس که از وجود شپش ایجاد میشود تولید میگردد میوها و سبزیجات را باید قبل از خوردن بشوئید و جز در آن وقت صلاح نیست شستن آنها و اگر مایلید که بهتر و بیشتر میوه ها را تازه نگهداری کنید آنها را بروغن جات بیالائید و (به) را لای پنبه نگهداری کنید...

اثر غذای سرد و گرم در دندان

از نظر علوم تجربی ثابت شده است خوردن و آشامیدن غذای سرد بعد از خوردن غذای گرم یا گرم بعد از سرد موجب ترکیدن مینای دندان و فساد آن است 

گوشت زیاد خوردن و ضرر آن

چنانکه امام علیه السلام بیان میکند همه ضررهای گوشت در زیاده روی آن است و گر نه گوشت در قبال مضرات منافع زیادیهم دارد از جمله خواهش جنسی را به جنبش میآورد و اعصاب مغز را بیدار میکند نازک بینی های شعرا و ظریف کاریها ، عشق ها عاطفه ها ، ابتكارات علمی وفنی در اثر تحريك اعصاب است و گوشت بیش از هر چیز اعصاب را تحريك مينمايد علاوه مغز هم غذا میخواهد و غذای مغز فسفر و ویستین است و این دو ماده در گوشت بیش از سایر غذاها یافت يشود لذا افرادیکه از خوردن گوشت بدون دستور طبیب خود داری نموده اند برای ریاضات شیطانی و یا دستورات مرشد و پیر و یا فرموده يك نفر دين ساز و درغگو اعصابشان ضعیف شده فکرشان خوب کار نمی کند از ایفاء خواهشهای جنسی محروم و بر کنارند

و اخلاقی کند و رفتاری ناپسند دارند نویسنده این سطور در مسافرت بشهرستانهای مختلف با این گونه افراد تماس داشته و با مشاهده این افراد نادان و سبك مغز بیکی از جهان بینی های اسلام و تصدیق روایات آل عصمت و طهارت واقف گردیده است ولی با همه خواصی که در گوشت است چنانکه امام علیه السلام فرموده اگر زیاده از حد مصرف شود اعصاب را فرسوده و فلج کرده از کار میاندازد فرسودگی اعصاب همان جنون و تحیر و فراموشی و بی هدفی است گوشت گاو و حیوانات وحشی از جهت خواص قوی تر و زیاده روی در خوردن آنها ضررش بیشتر است باز میگوئیم گوشت خوردن روح تسخیر و بلند پروازی را کامل میکندو توجه باینکه حیوان مأکول انسان است و قربانی او ، شخص را گردن فراز و عالی همت میگرداند حیواناتی که گوشتخوار هستند حرکات عصبی آنها فوق العاده است يكنوع جرأت و استقلالی در آنها دیده میشود که جز با مکر و تدبیر نمیشود بر آنها مسلط شد و لیکن باید زیاده روی در خوردن گوشت نشود.

158

دستور استحمام و نظافت

امام علیه السلام لزوم حمام را یادآور شده میفرماید حمام مزاج آدمی را باعتدال میکشاند چرک و پلیدی را بر طرف میکند رگهای بدن از كوچك و بزرگ همه را نرم و ملایم میسازد ؛ اعضاء را تقویت میکند فضولات بدن را زایل مینماید مواد زائد را ذوب و نابود میگرداند عفونات را از میان میبرد کسیکه میخواهد در پوست بدنش جوش و تاول پیدا نشود قبل از اینکه داخل حمام شود یا میان آب گرم برود بیدن خود روغن بنفشه بمالد .

159

دستور ساختن نوره و استعمال آن

برای اینکه از استعمال نوره زخمی در بدن پیدا نشود و یا مبتلا بترکیدن دست و پا نشویم از لکه های سیاهی که در پوست پیدا میشود محفوظ بمانیم باید قبل از استعمال نوره بدن را با آب سرد شستشو بدهیم هرگاه خواستید نوره استعمال کنید قریب دوازده ساعت يا يك روز تمام از عمل جماع قبلاً پرهیز کنید بهتر آنست که مقداری صبر زرد ، واقاقیا ؛ و حضض که گیاهی است شبیه اقاقیا ، در نوره داخل کنید و نوره را با آب گرم بعمل آورید آب گر می که در پختن نوره بکار میرود نیکو است که مقداری با بونه و مرزنجوش و يا گل بنفشه خشك و یا همه اینها را بمقدار مختصری در هم یا جداگانه در آن پخته باشند باندازه ای که آب بوی این گلها را بگیرد .

اندازه زرنیخ بايد يك ششم نوره باشد ؛ بعد تنویر بدن را بچیزی بمالید که بوی نوره را بر طرف کند از قبیل برگ شفتالو و حناء و گل سرخ و سنبل الطیب در هم یا جداگانه هر طوری که میسر شود 

جلو گیری از سوزش تنویر و علاج آن 

چنانچه بخواهید از سوزش آن محفوظ باشید زیاد آنرا روی پوست مالش ندهید و در شستن از آب سرد مصرف کنید و سپس کمی روغن گل سرخ در محل نوره بمالید هر گاه بر اثر غفلت از شرائط؛ بدن را نوره بسوزاند قدری عدس پوست کنده را بکوبید با مقداری گلاب و سرکه بیامیزید و در محل سوخته بگذارید و بمالید که بازن خداوند زود مداوا میشود؛ بهترین چیزی که مانع از زخم شدن

160

پوست بسبب نوره میشود مالیدن بدن است بسرکه انگور ثقفی و روغن گل سرخ و در ابتداء این سخن امام علیه السلام میفرماید هنگامی که خواستی بحمام بروی و دچار سردرد و زکام نشوی پیش از فرو رفتن در آب پنج جرعه از آب گرم تمیز بنوش که باذن خداوند متعال از درد سر و درد شقیقه سالم میمانی و گفته شده که پنج کف آب گرم نیر بر روی سر ریخته شود؛ سپس بچهار قسم خانه حمام امام (ع) پرداخته که ما از جهت اختصار ذکر ننمودیم (علاج سر گیجه و در دسر در حمام

بسیاری هستند که حمام آنها را به سردرد و سرگیجه مبتلا میکند و علت این ناراحتی کمی رطوبات داخلی و معدی است آشامیدن آب نیم گرم کمبود رطوبات را جبران میکند و آب گرمی که در ابتداء روی سر ریخته میشود عمل تعریق پیشانی و شقیقه ها را آسان می نماید و این سهولت از سرگیجه و درد سر جلوگیری میکند و گاهی سردرد د گیجی مربوط ببدی هوا و کمی اکسیژن در حمام است.

بطوریکه حضرت علیه السلام در منافع حمام بیاناتی فرموده است حمام يك بیمارستان مجهز و کامل است که کشته و مرده ای بیرون نمیدهد و تمام کسالتهائی که بعد از حمام دیده میشود در خارج از حمام براثر عدم مراقبت و سهل انگاری در غذا و لباس و کار و شرائط بعدی گریبان ما را میگیرد و یا اینکه حمام طبق اصول بهداشتی انجام نگردیده است.)

 اندرزهای بهداشتی امام (ع)

کسیکه می خواهد از در دمثانه شکایت نکند بول خود را نگه ندارد هر چند بر روی اسب باشد.

کسیکه میخواهد بآزار شکم مبتلاء نشود در میان طعام خوردن آب ننوشد چه آب خوردن در بین غذا رطوبت بدن را زیاد و معده را 

161

ضعیف میگرداند ؛ رگهای بدن بهره خود را از غذا نمیگیرند غذادر معده تحلیل نمیرود کسیکه میخواهد بسنگ مثانه و حبس البول دچار نشود موقع انزال جلوی منی را نگیرد و کار مجامعت را طولانی نکند آنکس که میخواهد حافظه اش قوی شود صبح ها ناشتا نزديك هفت مثقال زبيب (کشمش بخورد کسانیکه بنیروی حفظ بیشتری احتیاج دارند هر روز سه قطعه زنجبیل که با عسل مربا شده بخورند و نیز مقداری خردل با غذای خود مصرف کنند .

آنکس که میخواهد خردش نیرومند گردد هر روز سه دانه هلیله را با نبات بکوبد و میل کند .

کسیکه میخواهد ناخنهای او نترکد و زرد نشود و اطراف ناخنهایش سالم بماند ناخنهایش را در هر پنجشنبه یکبار بگیرد و روز دیگری را برای اینکار اختیار نکند .

هر که میخواهد بگوش درد مبتلا نباشد هنگام خوابیدن مقداری پنبه در سوراخ گوش خود بگذارد .

هر کس بخواهد در دوره زمستان زکام را از خود دور به بیند هر روز سه لقمه از غذای عسل میل میکند .

باید دانست که عسل نیز دارای نشانه هائیست که بآنها سود وزیانش از هم شناخته میشود .

عسلی که بوئیدن آنها تولید عطسه میکند و آنها که نوشیدنش مسکرومستی میاورد و آنهائیکه چشیدنش گلوو مری را میسوزاند این انواع از عسل خوب نیست بلکه سم کشنده است .

162

بوئیدن گل نرگس را در زمستان بتأخیر نیاندازید چه استشمام آن زکام را برطرف میکند هم چنین بوئیدن سیاه دانه دافع زکام است کسانیکه از زکام در ایام تابستان ناراحتند هر روز يك خيار بخورند و از نشستن در آفتاب پرهیز کنند هر کس از درد شقیقه متألم است و آنکه از مرض شوصه ) ذات الجنب) یا بادی که در زیر دنده های سینه حاصل میشود ناراحت است قبل از ابتلای آن از خوردن گوشت ماهی تازه دریغ نکند در فصل تابستان وزمستان و نیکواست قبل از خواب میل کند .

کسی که میخواهد بدنی سالم و سبك داشته باشد و گوشتهای تنش کم و متناسب باشد هنگام شب غذائی کم بخورد کسانیکه میخواهند دليچك و زبان كوچك آنها ساقط نشده و پائین نیفتد پس از خوردن شیرینی با سرکه غرغره کنند .

کسیکه میخواهد دچار بیماری یرقان نشود هنگام تابستان در اولین لحظه که در اطاق بسته را باز کرد فوری داخل آن نشود و در زمستان بمحض اینکه در اطاق را برای خروج باز کرد خارج نگردد . کسیکه میخواهد بدنش از استیلای اقسام بادها در امان باشد اقلا يك بار سير بخورد اقلا يك بار سير بخورد

کسیکه میخواهد دندانش فاسد نشود قبل از خوردن غذای شيرين لقمه نان میل کند .

کسیکه میخواهد غذایش تحلیل برود و از آن ضرری نه بینداول بطرف راست بخوابد و سپس بسمت چپ بغلطد تا بخواب رود .

هر کس بخواهد از غلبه بلغم در مزاج خود بکاهد در اول

163

هر آفتاب قدری اطریفل صغير بخورد و حمام و عمل جماع را زیاد کند و زیاد در آفتاب بنشیند از غذاهای سرد و مرطوبی پرهیز کند این دستور؛ بلغم را میسوزاند و نابود میکند

هر کس میخواهد آتش صفراء را خاموش کند هر روزه مقداری از چیزهایی که سرد و رطوبی است بخورد و بدن خود را استراحت بدهد از هوای خنک استفاده کند و کمتر حرکت کند و بصورت کسانیکه آنها را دوست دارد بسیار نگاه کند .

آنکس که بخواهد سوداء را بسوزاند بوسیله ای حالت قی در خود ایجاد کند و بسیار فصد نماید و زیاد نوره بکشد .

کسیکه می خواهد باد سرد را از خود دور کند لازم است گاهی حقنه کند و بر بدن خود روغن بمالد با حوله و آب گرم تن خود را ماساژ دهد در آب گرمی که داروهای گرم در آن ریخته باشد زیاد مکث کند .

برای نابود کردن غلبه بلغم نیکوتر است در اول هر روز يك مثقال از اطریفل میل کند بشرحی که در پاورقی است

(ضرر نگهداری بول در محل

بسیاری از مردم در تخلیه ادرار تنبل و مسامحه کارند و بعذرهای غیر موجهی بول خود را حبس میکنند مشهور است که به لقمان گفتند پسرت را خوب تربیت نکردی زیرا در بین راهی که با او می سی کردیم از مرکب پیاده شد و ادرار کرد لقمان فرمود اگر شما میدانستید آنچه را که او میداند از مرکب هم پیاده نمیشدید و همانجا بار خود را سبك ميكرديد بیشتر از سوزشهای مجرائی ، تسلسل بول تقطيع بول - اختلاط با خون و زیادی بول و اختلالات مثانه و ورم پر ستات و غیره بر اثر حبس بول است)

164