تواضع

استحباب تواضع و تعریف آن

از حسن بن جهم روایت است که ابوالحسن الرضا فرمود: «تواضع آن است که با مردم چنان رفتار کنی که دوست داری با تو رفتار شود.

 ابن جهم در حدیث دیگری میگوید عرض کردم حد و مرز تواضع که هرگاه بنده آن را به کار بندد متواضع است، چیست؟

 فرمود تواضع درجاتی دارد یکی از آنها این است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه قرار دهد. دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند اگر بدی دید آن را با خوبی جواب دهد خشم خویش را فرو خورد و از مردم در گذرد و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.(ابن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن حسین، عيون اخبار الرضا ، ١٩٣٫١.)

صص149

عبادت

از معمر بن خلاد روایت است که از ابوالحسن الرضاء شنیدم: «عبادت به فراوانی روزه و نماز نیست بلکه عبادت به بسیار اندیشیدن در کار خداست.(کلینی رازی ابو جعفر ثقة الاسلام محمد بن يعقوب بن اسحاق، کافی، ۵۵٫۲٫ ۴)

 از علی بن حسن بن على بن فضال از پدرش روایت است که ابوالحسن الرضا فرمود: هر که خود را به عبادت شهره سازد به دین (دینداری) او بدگمان باشید؛ زیرا خداوند عزوجل از شهرت عبادت و شهرت لباس نفرت دارد.

امام سپس فرمود: خداوند متعال در شبانه روز هفده رکعت نماز را بر مردم واجب ساخت و هر کس آنها را به جای آورد خداوند او را برای به جای نیاوردن نمازهای دیگر بازخواست نمیکند رسول خدا هفده رکعت همانند این نمازها را اضافه کرد تا به وسیله نوافل کاستیهای نمازهای واجب جبران شود. خداوند عزوجل به خاطر این که بنده ای نماز بسیار نگزارده و روزه بسیار نگرفته است او را عذاب نمیکند بلکه بنده را به خاطر مخالفت با امر واجب عذاب می کند.(شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، امالی، مجلس سی و سوم.)

حکمت عبادت

امام رضا در بیان علت عبادت فرمود تا این که مردم یاد خدا را فراموش نکنند و آداب او را و انگذارند و از اوامر و نواهی او غافل نشوند؛ زیرا درستی و قوام مردمان در این است. اگر مردم بدون تعبد به حال خویش رها میشدند پس از مدتی دلهایشان سخت می شد.(ابن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن حسین، عيون اخبار الرضا بالا، ۱۰۳٫۲ ٫ ۱؛ همو، علل الشرایع، ۹٫۲۵۶)

تفسیر عبادت

امام رضا میفرماید: «سرآغاز عبادت خداوند متعال، شناخت اوست و ریشه شناخت خدا، یگانه دانستن او.( همان، ۱۵۰٫۱ ٫ ۵۱)

نقش دانایی در عبادت

امام رضا میفرماید: «اگر خداوند مردم را به بهشت و دوزخی هم وعده و وعید نمی داد باز لازم بود که از او اطاعت کنند و نافرمانی اش نکنند؛ زیرا به آنان تفضل و نیکی فرموده و نعمتهایش را در اختیارشان گذاشته است، بی آنکه به سبب انجام دادن عملی استحقاق آن را داشته باشند».(همان، ۱۸۰٫۲٫ ۴.)

صص290-291