اصلاحات اقتصادی

نکته قابل توجه در سیره امام رضا السلام نگاه جامع به همه جنبه های زندگی اجتماعی و فردی میباشد. هر چند که (عموما) قدرت سیاسی حاکم با اتکا به قدرت و منابع در اختیار توانایی تنظیم و مدیریت شرایط اقتصادی جامعه را دارد اما با این وجود امام اسلام به مسائل اقتصادی توجه ویژه ای داشته اند. و این بر برنامه بلندمدت ائمه الله و نیز نگاه جامع این حضرات به امور فردی و اجتماعی دلالت دارد. در همین زمینه احادیث زیادی از امام رضا السلام در مورد حرمت خوردن مال یتیم، کم فروشی اسراف و تبذیر، سفارش به اتفاق ، صدقه و تلاش اقتصادی و... نقل شده است. به عنوان نمونه در مورد خمس بیان حضرت محدود به بیان حکم نمی شود و ضمن بیان بخشی از فلسفه پرداخت خمس توجه به منابع مالی اهل بیت و شیعیان را خاطر نشان می فرمایند. احمد بن زید طبری گوید مردی از بازرگانان فارس که از پیروان امام رضا ام بود. به آن حضرت نامه ای نوشت و در باره خمس اجازه خواست در پاسخ او نوشت که: لا يحل مَالَ إِلَّا مِنْ وَجْهِ أَحَلَّهُ الله وَإِنَّ الخمس عوننا على ديننا وعلى عيالاتنا و على موالينا وما تبذله و تَشْتَرى مِنْ أعراضنا ممَّنْ تَخَافُ سطوتهُ فَلا تَزْوُوهُ عَنَّا وَلا تَحْرِمُوا أَنْفُسَكُمْ دُعَاءَنَا مَا قَدرْتُمْ عَلَيْهِ فَإِنَّ إخراجه مفتاح رِزْقُكُمْ وَتَحِيصُ ذُنُوبِكُمْ وَمَا تَهْدُونَ لأَنفُسِكُمْ لِيَوْمٍ فَاقْتِكُمْ وَالمسلم من يفى الله بما عهد إِلَيْهِ وَلَيْسَ الْمُسْلِمُ مِنْ أَجَابَ باللسان و خالف بالقلب والسلام» (کلینی، ۱۴۰۷: ۱٫ ۵۴۸) هیچ مالی حلال نیست مگر از راهی که خدایش حلال کرده است و به راستی، خمس کمک ما است. بر دین ما و بر عیالات ما و بر دوستان ما و وسیله بذل و بخشش ما است و حفظ آبروی ما از کسی که از او بیم داریم آن را از ما دریغ ندارید و خود را از دعای ما محروم نسازید تا آنجا که می توانید زیرا پرداخت خمس کلید روزی شما است و مایه پاک شدن گناهان شما و ذخیره ای است که برای روز بی توانی خود پس انداز کنید مسلمان کسی است که برای خدا بدان چه او را عهده دار کرده وفا کند و بر عهده خود بپاید مسلمان نیست کسی که به زبان پذیرا است و به دل مخالف است.