امام رضا الا عالم آل محمد 

یکی از امتیازات برجسته امامان بر سایر مردمان آگاهی آنان بر تمامی علوم میباشد و بر همین اساس امام هر عصر و زمان را عالم ترین و دانشمندترین مردم آن عصر نیز نامیده اند.

امام رضا الله در عصر خود به اعتراف همه مورخان و دانشمندان، اندیشمندترین و آگاه ترین انسانها به شمار می رفت و محل رجوع دانشمندان جهان با افکار و اندیشه های مختلف بود. او به راحتی پاسخگوی سئوالات و نیازهای فکری و معنوی مردم بود و همگان از دریای علم و دانش او بهره مند میشدند. مناظرات آن حضرت با بزرگان ادیان و مکاتب فکری مختلف برگ زرینی بر عظمت علمی او می باشد.

آن حضرت در سفر اجباری از مدینه به مرو در هر شهری که وارد می شد مردم از هر سو به او روی می آوردند و از وی درباره مسائل دین سئوال می کردند و آن حضرت به شایستگی به آنها پاسخ می داد و احادیث بسیاری برای آنها از پدرانش و نیز پیامبر اکرم کا بیان می فرمود.

امام رضا در جایی از توانایی خود نسبت به پاسخگویی به سئوالات صاحبان عقل و خرد چنین میفرماید: زمانی که در حرم پیامبر می نشستم، بسیاری از دانشمندان مدینه حضور داشتند و چون یکی از آنها از پاسخگویی در مسأله ای ناتوان می گشت، همگی به من اشاره میکردند و من پاسخ آن سئوال را می دادم. (بحار الانوار، ج ۲۹، ص ۱۰۰.)

محمد بن عیسی یقطینی میگوید من از تعداد سئوالاتی که از امام رضا شد و آن حضرت پاسخ داده اند تعداد هجده هزار مسأله جمع آوری کرده ام.(مناقب آل ابی طالب، ج ۲، ص ۳۶۳)

در اعلام الوری از اباصلت هروی آمده است که گفت: هیچ کس را داناتر از حضرت رضا لا ندیدم، زیرا تمامی دانشمندانی که خدمتش رسیدند سخن مرا تصدیق نموده اند. آنگاه برای صحت گفته هایش میگوید: «مأمون در مجلسی دانشمندان و بزرگان ادیان و نیز فقها و متکلمین برجسته آن عصر را جمع کرد تا با حضرت مناظره و مباحثه کنند و او را محکوم نمایند. اما امام بر تمامی آنها پیروز شد و در آن میان کسی یافت نشد که به عجز و کوچکی خویش و مقام و منزلت حضرت اعتراف نکند. (بحار الانوار، ج ۱۲، صص ۹۱ و ۱۹۲ انوار البهية، صص ۳۴۱ - ۳۴۰)

و نیز می گوید: محمد بن اسحاق بن موسی بن جعفر برایم نقل کرده است که امام موسی بن جعفر الا به فرزندان خود سفارش می نمود که در مسائل دینی به برادر خود علی امام رضا مراجعه کنید زیرا او عالم آل محمد است بنابراین هر چه گفت بپذیرید، چون از پدرم شنیدم که بارها می فرمود: «عالم آل محمد در نهاد تو است، ای کاش او را درک میکردم نام او برگرفته از نام امیر المؤمنین علی است. (همان، ص ۹۲)

سلیمان جعفری میگوید در خدمت امام رضا الله بودم خانه آن حضرت مملو از اصناف مختلف مردم بود که هر یک سئوالی مطرح میکردند و امام ال به شایستگی : پاسخ آنها را می داد.

با مشاهده چنین رخدادی در شگفت ماندم و گستردگی علم و دانش حضرت را مافوق قدرت و توانایی بشر دانسته و پیش خود اندیشیدم که او یقیناً از پیامبران الهی می باشد.

هنوز این فکر و خیال بر زبانم جاری نشده بود که امام الله با تعجیل رو به من کرد و فرمود: ای سلیمان ائمه هدی جملگی حلیم و بردبار و دانایند و مردم نادان ایشان را از پیامبران می دانند در حالی که آنان . چنین نیستند. (مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۳۶۳)

ابو ذکوان میگوید؛ از ابراهیم بن عباس شنیدم که میگفت امام رضا الله در پاسخگویی به هر سئوالی توانا بود هرچه از او سئوال میشد پاسخی شایسته با استناد به قرآن می داد. مأمون بارها آن حضرت را با طرح سئوالاتی آزمود.

آن حضرت در هر سه روز یک بار قرآن را ختم می نمود و خود می فرمود: چنانچه بخواهم ختم قرآن را در کمتر از سه روز انجام میدهم اما به جهت تأمل و تعمق در آیات کریم، آن را در سه روز ختم میکنم. (بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۸۲)

از مأمون نقل شده که در قضیه ولایتعهدی امام رضا الله گفته است: «من کسی را در روی زمین دانشمندتر از این مرد امام رضا ل نمی دانم.» (ارشاد مفید، ص ۲۹۱ )